Συνέδριο με θέμα «Re-engineering Greece»

25 & 26 Μαΐου 2013

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση

 «Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΩΣ ΥΠΕΡΑΞΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ»

Διαβάζοντας  κανείς  τον  τιτλο της  τοποθετησης  ευκολα  μπορει  να μπερδευτει  και  να θεωρήσει  η να σκεφτει ότι μιλαμε  για  την  αρχιτεκτονικη του τουρισμου , των τουριστικων καταλυματων και  γενικοτερα  υποδομων , των τουριστικων περιοχων , μνημειων και συνολων , η απλα για την αρχιτεκτονικη  των τουριστικων  προορισμων..

όμως  όχι 

σκοπος της σημερινης  παρεμβασης   , με  αυτη τη  συντομη  εισηγηση  είναι  να καταθεσω  την αποψη ότι ,

αυτή καθεαυτη  η  συγχρονη  αρχιτεκτονικη της  χωρας  μπορει  να αποτελεσει  αντικειμενο τουρισμου , …προσδιδοντας  υπεραξια στο τουριστικο προιον .

δηλαδη , 

Ειναι  γνωστο  σε  ολους  οτι ο Τουρισμός αποτελεί έναν από τους πλέον δυναμικούς κλάδους της οικονομίας. Δεδομένων, λοιπόν,  των οικονομικών συνθηκών που αντιιμετωπιζει σημερα  η χώρα, είναι προφανές ότι ο τουρισμός αποτελεί βασικό μοχλό για την επανεκκίνηση της πραγματικής  οικονομίας.

Παρολο  αυτα  υπαρχουν  στοιχεια  που δειχνουν  οτι χρειαζεται  μια  αλλαγη  προσανατολισμου η μεταβασης σε  ενα  αλλο ειδος  τουρισμου , ισως  πιο πολυθεματικο.

Χρειαζεται ενας νεος  προσανατολισμος  ως προς  το  προιον .

Θα  επρεπε  ισως  να  προβληματιστουμε  πως  θα μπορουσε η χωρα  μας , η Ελλάδα να δημιουργησει τις  προυποθεσεις και τις υποδομες για μια σταθερη υπεραξια περα της  ταυτισης  με  την  αρχαιοτητα, τα  μνημεία,  τον ηλιο  και τη θαλασσα .

Συγκεκριμενα  και αναφορικα με τα  , τις ιστορικες πολεις , πχ την Αθηνα , και τα   μνημεια της  ,

Το  ζητουμενο  δεν  ειναι  να συντηρησουμε   τα στοιχεια αυτα , σαν  μεγαλα μουσεια,  αλλα  να    βοηθησουμε την πολη να εξελιχθει  , χρησιμοποιωντας  αυτο  το  λαμπρο  παρελθον  σαν  ενεργο  και  οχι  απομονωμενο  στοιχειο  μεσα  στην  καθημερινοτητα .

Αρα  ειναι απαραιτητος   ο  προβληματισμος  ως  προς τον  τροπο διαχειρισης  της  αρχιτεκτονικης  και  πολιτιστικης  κληρονομιας μιας  χωρας , σε  συνδιασμο με  την    πολιτικη  διαμορφωσης  και  παραγωγης του συγχρονη αρχιτεκτονικου  εργου.

                                                                                      

Στην  χωρα μας  συζηταμε και  αναζηταμε  διαρκως την  εξελιξη και την αναπτυξη  σε  όλα  τα  επιπεδα, επιστημονικα , τεχνολογικα , πολιτιστικα, οικονομικα.

Θεωρω οτι , Η  εξελιξη  αυτή  δεν  θα  επιτευχθει  ποτε , αν  δεν  απαγκιστρωθουμε  από  το «ενδοξο» παρελθον και  δεν  σταματησουμε  να  το  χρησιμοποιουμε  σαν  επιχειρημα που λειτουργει ως  ανασταλτικος  παραγοντας  σε  καθετι  πρωτοτυπο και πρωτοποριακο.

Δηλαδη  τις περισσοτερες  φορες η υλοποιηση  πρωτοτυπων και  πρωτοποριακων  μελετων  σκονταφτει  ειτε σε  ισχυοντες  νομους    και  κανονισμους   οι  οποιοι  εχουν θεσπιστει κατά καιρους , με επιχειρημα την  διασωση  της  πολιτιστικης η αρχιτεκτονικης κληρονομιας , ειτε  στο  πολυπλοκο  ακομα  νομοθετικο πλαισιο παραγωγης  του  δομημενου  χωρου .

Πρωτον , ο σεβασμος  στο  παρελθον , το  οποιο αποτελει  αναμφισβητα  ενα  τεραστιο , κεφαλαιο του τουριστικο προιοντος της χωρας ,  δεν  αποδεικνυεται  με  την  αναπαραγωγη ομοιωματων  στο ονομα   της  διατηρησης  και της   προστασιας  ,και δευτερον  η   σωστη  παραγωγη ενος  συγχρονου  δομημενου   περιβαλλοντος  που θα απανταει  στις  επιθυμιες  και τις αναγκες των ανθρωπων και της  χωρας ,αλλα συγχρονως  και  των επισκεπτων της ,  προυποθετει  εργαλεια , οπως ολοκληρωμενο σχεδιασμο, απλοποιημενο  νομοθετικο πλαισιο ,επιστημονικό έλεγχο ποιότητας και ασφάλειας στην κατασκευη,

Νεα  εργαλεια , γρηγορες  διαδικασιες , ποιοτητα και ασφαλεια στην κατασκευη .,

Σε  αυτο  το  σημειο  και  για  να μην παρεξηγηθω  , γιατι  σιγουρα  καποιοι θα σπευσουν  να θεωρησουν ότι τασσομαι  υπερ   της  ανεξελεγκτης αναπτυξης  απο οπου και αυτη αν προερχεται χωρις  φραγμους.

Βασικη  προυποθεση ,

Διαφανεις διαδικασιες  , σεβασμος  στους  θεσμους και τους αρμοδιους φορεις , συνεργεια  ειδικοτητων .

Ενα σχεδιο , χρειαζεται ,  ενα οραμα,

Αυτο  το  σχεδιο  για  να  ειναι  αποτελεσματικο , παραγωγικο , υλοποιησιμο  και  καθαρο , χρειαζεται  μελετη , συγκεκριμενο υποβαθρο , συμμετοχη  επιστημονων.

 

Προφανώς  εχουν  ξεκινησει  την υλοποιηση  τους  διαφορα  μεγαλεπηβολα  σχεδια , υπαρχουν  ακομα  αρκετα  ετοιμα για εκκινηση , και  αλλα που ακομα μελετουνται .

Υπαρχουν  ακομη  και  ανθρωποι , σχηματα  και  χωρες  , που ενδιαφερονται  για  επενδυσεις , για  αξιοποιηση….

Μεχρι  στιγμης  όμως  η  πολιτεια  δεν  εχει  πεισει , οτι  εχει  εξαντλησει  το  περιθωριο  στην  «ευρεση» η  «δημιουργία»  των καταλληλων  εργαλειων .....

Χρειάζεται λοιπον  μια ολοκληρωμένη νέα αντιμετώπιση και θεώρηση των πραγμάτων. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι δεν είναι η ποσότητα που προσδίδει αξία, αλλά η ποιότητα. Ως εκ τούτου, και πιο συγκεκριμενα στο θεμα της αρχιτεκτονικης , σημασία δεν έχει πόσο θα κτίσω, και  πόσο  θα  πουλήσω , σημασια  εχει   τι θα δημιουργησω  και πώς θα το αξιοποιησω ..

Σε  αυτό  το σημείο , αξίζει  να αναρωτηθούμε  , ποιος  και με ποιόν  τρόπο , μπορεί  να μελετήσει , να δημιουργήσει και τελικα να αξιοποιησει ….

Προσπαθωντας  να  απεγκλωβιστουμε  από το ενδοξο , παρελθον  και  αν πραγματι πιστευουμε  ειλικρινα  ότι  αυτή  η χωρα  και  οι επιστημονες  της  δεν  εχουν  αναγκη  από  ξενες  υποδειξεις  και  μεγαλους  stars  της  αρχιτεκτονικης  , πρεπει  σημερα να  δωσουμε την δυνατοτητα  στους  Ελληνες  αρχιτεκτονες  να εκφραστουν , μεσα  από  τα  νεα και μεγαλα  εργα  που δρομολογουνται.

Θεωρω  ότι  το  επιστημονικό δυναμικό  της  χωρας  είναι αξιο να ανταπεξελθει  σε αυτές  τις  προκλησεις .Συγκεκριμενα τα  παραδειγματα της  συγχρονης  αρχιτεκτονικής   , αποδεικνυουν ότι  οι  Ελληνες  αρχιτεκτονες  δεν  εχουν τιποτε να ζηλεψουν  σε επιπεδο  καταθεσης  ιδεων από τους  ξενους .

Αρα  ,το ζητουμενο είναι να δοθει  δυνατοτητα υλοποιησης  συγχρονης αρχιτεκτονικης μεσα από συγκεκριμενα εργαλεια , και εξορθολογισμο του πολεοδομικης νομοθεσιας .

Όλα τα «μεγάλα» έργα Αρχιτεκτονικής που θαυμάζουμε ανά τον κόσμο δεν θα είχαν καμία δυνατότητα υλοποίησης στην χώρα μας με τους ισχύοντες νομούς και κανόνες.

Είναι  μια μαχη που πρεπει να δοθει ,.

Με  αυτή  την…διαδικασια …πετυχαινουμε  συγχρονως  2  στοχους ,

1. παραγεται  αρχιτεκτονικη υψηλου  επιπεδου , από Ελληνες  αρχιτεκτονες ,
2. ανοιγει  ένα  μεγαλο κεφαλαιο και  αντικειμενο μελετης  στην  χωρα. αποτρεποντας ετσι  τους  νεους  απο την αναγκη αλλαγης  εργασιακου περιβαλλοντος .

Τα μουσεια , οι εκθεσιακοι και πολιτιστικοι χωροι , οι διαμορφωσεις και οι αναπλασεις  των δημοσιων χωρων  , αλλα ακομα και οι αποκαταστασεις ..τα νεα  συγκροτηματα ,,,..ειναι αντικειμενο της  συγχρονης  αρχιτεκτονικης, και αποτελλουν κομματι  του τουριστικου προιοντος

Είναι δυνατον η  συγχρονη  αρχιτεκτονικη…να   προσελκυει  επισκεπτες  στην  χωρα , με τελικο αποτελεσμα  ..να  προσδιδει υπεραξια στο τουριστικο προιον..??

μπορει  η συγχρονη  αρχιτεκτονικη να λειτουργησει σαν  πρεσβης  του τουρισμου  μας ?

 

Ενα απο αυτα τα εργαλεια που αναφερθηκαν πιο πανω  ειναι  οι αρχιτεκτονικοι διαγωνισμοι.

Ο ΣΑΔΑΣ-Πανελληνια  Ενωση Αρχιτεκτονων  διαχρονικα  υπέρμαχος του θεσμού των Αρχιτεκτονικών διαγωνισμών , θεωρεί  απαραίτητη την καθιέρωση, επέκταση και βελτίωση του πλαισιου διεξαγωγης  τους .

Βεβαια  ενας θεσμος θα πρεπει να , χρησιμοποιει  τα  πραγματικα  δεδομενα ,να  αντλει  στοιχεια  απο  αντικειμενικες  μελετες και ερευνες .....Ενας  θεσμος  εκσυγχρονισμενος  ο  οποιος  δεν επιδεχεται  αλλαγες και  τροποποιησεις  κατα  περιπτωση , αλλα  συγχρονως  δεν  αποτελει τροχοπεδη  στην αναπτυξη  μεσα απο χρονοβορες  διαδικασιες .

Ενας  θεσμος με αποτελεσματα για  έργα που θα μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα τόσο σε οικονομικό, όσο και σε κατασκευαστικό αλλά και λειτουργικό επίπεδο. Καταλήγοντας, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί πρέπει να είναι το εργαλείο για την υλοποίηση ενός πραγματικού έργου και όχι μιας μακέτας

Ενας  διαγωνισμός ,λοιπον  απο  μόνος  του  προσδιδει  υπεραξια στο  τελικο προιον.

Παρολο αυτα ειναι κοινα  αποδεκτο οτι διανύουμε   μία     εποχή  γενικότερης  κρίσης , μέσα  στην  οποία  ο  πολεοδομικός και ο αστικός  σχεδιασμός , όπως   και  η  Αρχιτεκτονική , στοιχεία  που  καθορίζουν  την  ποιότητα  της ζωής μας  εχουν  μπεί στο  περιθώριο.

Σοβαρα αποτελεσματα  αυτου  του  φαινομενου  συνανταμε  στην  παραγωγη  και  διαχειριση του  περιβαλλοντος , (δομημενου  και  μη).  Ενδεικτικα  αναφερω  την  εγκαταλειψη  και  συχνα  απαξιωση  μεγαλων  τμηματων  της πολης  ,την πολεοδομικη  αναρχια , την  πυκνοτητα δομησης  , την  ελλειψη  ελευθερων  δημοσιων  χωρων , την ανυπαρξια πνευμονων πρασινου ,

Μήπως  όμως  όλα  αυτά  δεν αποτελουν μερος του    τουριστικου  προιόντος  ?? Δεν  είναι  ο καθρέπτης  του  τρόπου  που  ζούμε  , εργαζόμαστε  και  εκπαιδευουμε  με την ευρυτερη εννοια  ?

Αρα αποδεικνυεται  οτι  δεν  ειναι μονο τα μεγαλα  εργα  με τα οποια θα πρεπει να ασχοληθουμε και στα οποια πρεπει να στοχευσουμε , αλλα και  αυτα μικροτερης και καθημερινης  κλιμακας   .

Κλεινοντας , Ας  μην  ξεχναμε  οτι η    αρχιτεκτονική  είναι  τέχνη που  εξυπηρετεί τον  άνθρωπο. Οφείλει να  ασκείται και να εφαρμόζεται βασιζόμενη  πάντα  στις πραγματικές   ανάγκες  , ακολουθώντας τις  τάσεις  του  μέλλοντος, με σεβασμό στο χθες, γνώση και προβληματισμό από  το  σήμερα.

Καθώς λοιπον  η κοινωνία  οι πολίτες και οι επισκεπτες , είναι οι αποδέκτες του παραγόμενου αρχιτεκτονικού έργου,

θεωρώ οτι ο προσανατολισμος και οι αποφασεις της δημόσιας πολιτικης  οφείλουν να αναδείξουν σε όλα τα επίπεδα, το γεγονός ότι

 η αρχιτεκτονική ποιότητα προσδίδει υπεραξία στα κτίρια και στους δημόσιους χώρους,και γενικοτερα στο δομημενο περιβαλλον

αποτελει υπεραξια για το τουριστικο προιον της  χωρας

και τελικα αναβαθμιζει την ποιοτητα  ζωης .